1991 kum hnu khan “Let’s Make a Deal” (Khua Khaang Ṭi Usih) timi TV program ah kaa tel ti lo nain aka theitu nifate ka ton lengmang ko rih hna. Ka min than cu kaa lawm ko nain atu lio ka tuahmi ruangtu ah mi nih ka hngal hna sehlaw ka duh deuh. Atu lio ah hin misifak bomhnak ah kum khat voi 50 hrawng TV ah bia ka chim i US$ 500 million hrawng ka hmuhpiak hna.
Misifak na bomh hna ahcun a let zakhat in ara ṭhan lai ti hi voi tamtuk ka hmuh cang. Asinain tuanbia pakhat nih hi afianter khun tiah ka ruah. Nihin ni tiang ka mitthli atlakter ṭhan lengmang.
Akum cu 1942 asi. Khuasik dihka zingka asi. Thil ṭhitnak kampani angeitu pa Max Freed timi pa cu asehzung lei ah aṭiin. Cu ni ahcun thhil ṭhit awk order tampi ahmuh. Asipuazi aṭha ngai. Kum 30 lawng asi rih nain aawngmin ngaimi sipuazi tama ah mi nih an chiah cang.
Azunglei akalpah ah ngakchia pa akhup aa bil i mi hleihlak a hnur len le aṭawl len lio ahmuh. Cu pate cu ahmuh balmi a lo. Ava kal hnawh i “Hika ah hin zei dah na tuah” tiah ahal. Kum 20 asimi pate nih cun “Churchill kampani ah ka ṭuan. Ka bawipa nih hlei hi ṭawl law aka ti” tiah aleh.
“Na min aho dah asi” tiah Freed nih ahal. Hngakchia pa nih amin cu achimh. “Napa cu sathat pa kha asi maw?” tiah ahal. “Asi ko” tiah aleh.
Freed cu zung aphanh cangka tein sathat pa cu telefon in achonh. “Na fapa ka zung pin deuh ah hlei aṭawl len ko ka hmuh. Ca thiam dawh te asi. Cu rian cu maw na fapa nih cun athim?” tiah ati.
“Ka fapa nih cun university kai ṭhan aduh. Asinain ka kaiter kho lo. Tanghra aawn hnu kum hnih rian aṭuan in tangka aa khon. Asinain university akai hnu kum khat le acheu ah atangka adih. Kei ka sathahmi aman set ti lo, sipuazi chiat lio asi caah, Kan nu nih rian pahnih tiang in a kemh nain kan har tuk. Ka fapa nih zarh khat dollar pakua te ahmuhmi nih akan bomh ngai tiah aleh.
“Na fapa cu thaizing ka sinah ra seh” tiah Freed nih ati. A thai zanlei arian adih hnu ah hngakchia pate nih Freed cu azungah ava ton.
“University kai ṭhan na duh maw? tiah Freed nih ahal. “Zeidang vialte nakin ka duh bik” tiah aleh.
Freed nih ngakchia pate cu ṭha tein azoh i “University kan kaiter lai. Tangka zeizat dah na herh. Na herhmi tling tein ṭial law ka zoh lai” ati.
Ngakchia pa cu aa nuam tuk i anih lawng achuak. Khoika vanmi dah ara tiah khua aruat. A thaizing cu ngakchia pa nih cun acazin cu Freed cu ava hmuhsak. “Ziah nangmah hman awk hna na telh lo. Lakphak din hna, lumeh hna na duh lai lo maw. Hnipuan thar zong na herh lai. Cu ca zong cu tuak chih dih” tiah Freed nih cun ati.
Cun Freed nih ngakchia pa cu tangka apeek hlan ah bia na kam hmasa lai ati. Hngakchia pa cu amit au aphiing ai.
“Pakhatnak, aho nih hi tangka hi aka peek ti na chim lai lo.” Hngakchia pa nih alu asuk.
“Pahnihnak, ca na zuam lai. Duhpaoh va tlonlen dingah university ah kan chia lo.”
“Pathumnak, hi tangka hi kan coihmi asi: kan ṭhenhmi asi lo. Na ka cham khawh tikah piakhat hmanh bau loin na ka cham lai. Cun hmailei ah hi bantuk hin mi va bawm ve te hna.”
“Ka lawm tuk, Mr Freed. Kan deuh hrimhrim lai lo” tiah kum 20 tlangval pate nih cun a ti.
Tlangval pa cu Canada ram University of Manitoba ah akai i thla fate Freed cu acacawn ning achimh lengmang. Ca athiam ngai i siangngakchia president zongah an chim.
Kumthum chung ah Max Freed nih sathat pa fapa cu US$ 990 a coih. Cacawn adih i rian aṭuan caangka tein tlangval pa nih cun aleiba cham hram cu aa thok. A kumkhatnak ah $ 100, akum hnihnak ah $ 100 acham i akumthumnak a taangmi vialte acham dih.
A chan chung vialte aherh lio te i abawmtu kha aphilh lo. Midang bomh ve ding ti zong kha aphilh lo. Pathum pali university ah akaiter ve hna.
Max Freed sin i abia aa kammi lakah pakhat belte azul kho lo. Kum 30 chung cu abawmtu ahodah asi ti hi achim bal lo. Asinain chim loin aum kho ti lo. Max Freed tuahsernak zong mi theihter lo kha aduh ti lo. Amah Freed nih cun mi theihter lo kha aduh nain.
Hi tuanbia hi ka chim tawn. Kan nunchung zei kan tuah zongah, zeitluk asangmi kan phanh zongah, kanmah nak misifak deuh kan bomhnak hna hi mi nih an kan philh lonak asi te lai ti hi ka zumh bak.
Hi tuanbia ka duh khunnak hi aruang aum. Saṭhatpa fapa cu keimah hi ka si.
————————–
(A cunglei tuanbia hi Monty Hall ṭialmi “The Gift of a Lifetime” timi ka lehmi asi) (Muko 2002 June)